13 grudnia 1981 r. Polskie Radio nadało wystąpienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w którym poinformował Polaków o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON)
i wprowadzeniu na mocy dekretu Rady Państwa stanu wojennego na terenie całego kraju.
Na podstawie dekretu o stanie wojennym wprowadzono szereg ograniczeń dla obywateli m.in.:
- zawieszono podstawowe prawa i wolności obywatelskie,
- wprowadzono tryb doraźny w sądach,
- zakazano strajków, demonstracji,
- prowadzono godzinę milicyjną od godz. 22 do godz. 6 rano,
- na wyjazdy poza miejsce zamieszkania potrzebna była przepustka,
- korespondencja podlegała oficjalnej cenzurze,
- wyłączono telefony, uniemożliwiając między innymi wzywanie pogotowia ratunkowego i straży pożarnej,
- zawieszono działalność wszystkich organizacji społecznych i kulturalnych,
- zawieszono zajęcia w szkołach i na wyższych uczelniach.
14 grudnia rozpoczęły się niezależnie od siebie strajki okupacyjne w wielu dużych zakładach przemysłowych. Strajkowano w sumie w 199 zakładach (w 50 utworzono komitety strajkowe), na około 7 tys. istniejących wtedy w Polsce przedsiębiorstw. W 40 zakładach doszło do brutalnych pacyfikacji strajków, przy użyciu oddziałów ZOMO i wojska, wyposażonego w ciężki sprzęt.
Szczególnie dramatyczny przebieg miały strajki w kopalniach na Górnym Śląsku, gdzie górnicy stawili czynny opór. 16 grudnia 1981 r. w Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w trakcie kilkugodzinnych walk milicjanci użyli broni palnej, zabijając 9 górników.
W grudniu 1981 r. doszło również do wielu demonstracji ulicznych m.in. w: Warszawie, Wrocławiu, Krakowie czy Gdańsku.
Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku wrocławianie aktywnie protestowali przeciwko rządom komunistów. Opór mieszkańców miasta sprawił, że w całej Polsce mówiono o nim: Twierdza Wrocław.
31 grudnia 1982 r. stan wojenny został zawieszony, a 22 lipca 1983 r. odwołany, przy zachowaniu części represyjnego ustawodawstwa.
Dokładna liczba osób, które w wyniku wprowadzenia stanu wojennego poniosły śmierć, nie jest znana. Przedstawiane listy ofiar liczą od kilkudziesięciu do ponad stu nazwisk. Nieznana pozostaje również liczba osób, które straciły w tym okresie zdrowie na skutek prześladowań, bicia w trakcie śledztwa czy też podczas demonstracji ulicznych.
Kolejne rocznice wprowadzenia stanu wojennego przypominają współczesnym Polakom o ofiarach jakie poniosło społeczeństwo w walce o wolną, niezależną Polskę.
opracowała Joanna Łaźniowska
